De voorbije weken heb ik talloze keren teruggedacht aan een boek dat ik vorige zomer heb gelezen. In ‘Heerlijke nieuwe wereld’ vermomt de Duitser Günther Wallraff zich als zwarte migrant, als dakloze, en ging - eveneens vermomd - bij een callcenter en een industriële bakkerij werken. Hij liet zich tevens door de rechtstreeks betrokkenen informeren over het lot van personeelsleden van toprestaurants, Starbucks en de Duitse spoorwegen, om af te sluiten met een hoofdstuk over het verbieden en neutraliseren van ondernemingsraden en vakbonden in de bedrijven. Een boek dat niet de extreme mistoestanden opzoekt, maar de lezer wil confronteren met het schokkende van de ‘normale omstandigheden’. Wallraff schreef het boek uit frustratie omdat de wereld, in tegenstelling tot de hoop die hij koesterde in het begin van zijn carrière, allesbehalve humaner en rechtvaardiger is geworden. De boodschap van het boek is dat we ons op de borst kloppen over onze heerlijke nieuwe wereld, terwijl steeds meer mensen aan de onderkant van de maatschappelijke ladder leven. Geen minimumloon, werkende armen, meer uitzendkrachten, besparingen in de openbare sector, optrekken van de pensioenleeftijd, loonmatiging,…Dit zijn hallucinerende maatregelen die Merkel uit het boek van Wallraff wil overhevelen naar Europa. En daarop zeggen we duidelijk met z’n allen neen. Wij hebben niet gedurende 125 jaar een sociale strijd gevoerd om dit nu zomaar te grabbel te gooien. Het door onze werkgevers en sommige politieke partijen zo geroemde Duitse model kan enkel succescijfers voorleggen omdat het teert op een enorme export. En dit alleen omdat de loonmatiging zorgde voor een concurrentieel voordeel voor de Duitse ondernemers. Het gevolg is dat de landen die nu zware klappen krijgen door Duitsland uit de markt werden geprijsd (en, o ironie, door datzelfde Duitsland met de vinger worden gewezen). Wie daarnaast verder kijkt en de ballon doorprikt merkt dat de Duitse binnenlandse markt veel zwakkere cijfers kan voorleggen met een stagnerende vraag van de consumenten en een groeiende ongelijkheid en armoede. En daar worden we keihard geconfronteerd met de heerlijke nieuwe wereld die Wallraff in zijn boek heeft neergepend.
